เทคนิคโรยตัวขั้นพื้นฐาน สำหรับผู้เริ่มต้นทำงานที่สูง

การทำงานบนที่สูงหรือในพื้นที่อับถือเป็นหนึ่งในงานที่มีความเสี่ยงสูง การ โรยตัว (Rope Access) จึงกลายเป็นทักษะจำเป็นสำหรับผู้ปฏิบัติงานด้านความปลอดภัย วิศวกรรมบำรุงรักษา หรืออุตสาหกรรมก่อสร้างและอุตสาหกรรมพลังงาน สำหรับผู้เริ่มต้น การเรียนรู้เทคนิคโรยตัวขั้นพื้นฐานอย่างถูกต้องไม่เพียงช่วยให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพ แต่ยังช่วยป้องกันอุบัติเหตุและบาดเจ็บที่อาจเกิดขึ้นได้

ทำความเข้าใจโรยตัวและความสำคัญ

โรยตัว (Rope Access) คือ การเคลื่อนที่ขึ้น-ลงในพื้นที่สูงหรือพื้นที่ที่เข้าถึงยาก โดยใช้เชือกและอุปกรณ์เฉพาะ เทคนิคนี้ถูกพัฒนามาจากกิจกรรมปีนเขาและเทคนิคการช่วยชีวิต ทำให้การทำงานปลอดภัยและควบคุมความเสี่ยงได้

ความสำคัญสำหรับผู้เริ่มต้น

• ลดความเสี่ยงจากการตกจากที่สูง

• ใช้แรงน้อยแต่เคลื่อนที่ได้อย่างแม่นยำ

• สามารถทำงานในพื้นที่แคบหรือยากต่อการเข้าถึง

อุปกรณ์พื้นฐานสำหรับผู้เริ่มต้นทำงานโรยตัว

การเลือกใช้อุปกรณ์อย่างถูกต้องคือพื้นฐานสำคัญของการโรยตัว ความผิดพลาดเพียงเล็กน้อยอาจส่งผลต่อความปลอดภัย

1. เชือก (Rope)

• เชือกหลัก (Working Rope): เชือกที่ใช้สำหรับลงและยึดตัวผู้ปฏิบัติงาน

• เชือกสำรอง (Backup/Static Rope): เชือกสำรองในกรณีฉุกเฉิน

• คุณสมบัติ: ความแข็งแรงสูง ทนต่อแรงดึงและการเสียดสี

2. ฮาร์เนส (Harness)

• ฮาร์เนสเต็มตัวสำหรับผู้เริ่มต้น

• จุดยึดหลักและจุดยึดสำรอง

• ต้องสวมใส่พอดีตัว ไม่หลวมหรือรัดแน่นเกินไป

3. ตัวเบรคและตัวช่วยโรยตัว (Descender & Belay Devices)

• ใช้ควบคุมความเร็วลง

• ป้องกันการลื่นไถลและควบคุมท่าทางการลง

4. หมวกนิรภัย (Helmet)

• ป้องกันศีรษะจากการกระแทกหรือวัตถุหล่น

5. อุปกรณ์เสริม

• ถุงมือป้องกันการเสียดสี

• รองเท้าและชุดป้องกันที่เหมาะสม

เทคนิคโรยตัวพื้นฐาน มีอะไรบ้าง

การโรยตัวมีหลายเทคนิค แต่ผู้เริ่มต้นควรเริ่มจาก เทคนิคง่าย ปลอดภัย และควบคุมได้

1. ตรวจสอบอุปกรณ์ก่อนใช้งาน

• ตรวจสอบสภาพเชือก ไม่ขาดหรือสึกหรอ

• ตรวจสอบฮาร์เนสและตัวเบรค

• ทดสอบความมั่นคงของจุดยึด

2. การสวมใส่อุปกรณ์ PPE ให้ถูก

• สวมฮาร์เนสให้กระชับแต่ไม่รัดเกินไป

• ตรวจสอบตัวล็อกของตัวเบรคและเชือก

• สวมหมวกนิรภัยและถุงมือทุกครั้ง

3. เทคนิคการลง (Descent)

• ใช้ตัวเบรคควบคุมความเร็ว

• รักษาท่าทางตัวตรงและผ่อนคลาย

• ควบคุมการเลี้ยวและการเปลี่ยนทิศทางด้วยมือ

4. เทคนิคการขึ้น (Ascent)

• ใช้ Foot Loop หรือ Ascender ช่วยพยุงตัว

• รักษาจังหวะการดึงเชือกให้สมดุล

• ตรวจสอบเชือกสำรองและอุปกรณ์ช่วยทุกครั้ง

5. เทคนิคการหยุดฉุกเฉิน

• เรียนรู้วิธีหยุดตัวทันทีหากเกิดอุปกรณ์ลื่น

• ฝึกการหยุดฉุกเฉินในพื้นที่ปลอดภัยก่อนใช้งานจริง

แนวทางปฏิบัติด้านความปลอดภัย ในการทำงานโรยตัว

ความปลอดภัย คือ หัวใจหลักของการโรยตัวมีดังนี้

• ตรวจสอบจุดยึดอย่างสม่ำเสมอ

• ไม่ทำงานคนเดียว ควรมีผู้ช่วยหรือคู่ปฏิบัติ

• รักษาระยะห่างจากวัตถุหรือพื้นผิวที่อาจเกิดอันตราย

• อบรมและฝึกซ้อมเทคนิคพื้นฐานก่อนทำงานจริง

• ปฏิบัติตามมาตรฐานความปลอดภัย เช่น IRATA (Industrial Rope Access Trade Association)

ตารางสรุปเทคนิคโรยตัวพื้นฐาน ที่ผู้ปฏิบัติงานจำเป็นต้องมี

การโรยตัวไม่ใช่แค่ทักษะสำหรับนักปีนเขาเท่านั้น แต่ยังเป็นทักษะจำเป็นสำหรับงานหลากหลายที่ต้องเข้าถึงพื้นที่สูงหรือพื้นที่ยากต่อการเข้าถึง เช่น งานบำรุงรักษาอาคารสูง งานติดตั้งและตรวจสอบระบบไฟฟ้า งานก่อสร้าง งานทำความสะอาดกระจกสูง หรืออุตสาหกรรมพลังงานและโรงงาน พนักงานที่เกี่ยวข้องนายจ้างต้องจัดให้มีการอบรมโรยตัว จากศูนย์ฝึกที่ได้รับอนุญาตจัดอบรมโรยตัว ก่อนปฏิบัติงานจริง

ผู้เริ่มต้นควรฝึกเทคนิค ในพื้นที่ปลอดภัย และค่อย ๆ เพิ่มระดับความสูง เทคนิคพื้นฐานที่มั่นใจจะช่วยให้คุณสามารถเรียนรู้ ทักษะขั้นสูง เช่น การเคลื่อนตัวแนวนอน หรือการทำงานซับซ้อน ได้อย่างปลอดภัย

เคล็ดลับการฝึกฝน:

• ฝึกซ้ำและทบทวนอุปกรณ์ทุกครั้ง

• เริ่มจากพื้นที่สูงต่ำและสั้นก่อน

• จดบันทึกข้อผิดพลาดและปรับปรุงเทคนิค

สรุป

การโรยตัวเป็นทักษะสำคัญสำหรับงานสูงและงานที่เข้าถึงยาก สำหรับผู้เริ่มต้น การเรียนรู้ อุปกรณ์พื้นฐาน เทคนิคการขึ้น–ลง และความปลอดภัย จะช่วยให้การปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพและลดความเสี่ยงอุบัติเหตุ

หัวใจสำคัญสำหรับผู้เริ่มต้น:

1. เลือกใช้อุปกรณ์อย่างถูกต้อง

2. ตรวจสอบความปลอดภัยก่อนปฏิบัติงาน

3. ฝึกเทคนิคพื้นฐานในพื้นที่ปลอดภัย

4. ปฏิบัติตามมาตรฐานสากล เช่น IRATA

การฝึกฝนอย่างต่อเนื่องและมีวินัยจะทำให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถโรยตัวได้อย่างมั่นใจ ปลอดภัย และมีประสิทธิภาพ

อ้างอิง

1. IRATA International, IRATA Rope Access Training Manual, 2021.

2. Petzl, Rope Access and Work at Height Guide, 2022.

3. Safety Management Group, Best Practices in Rope Access, 2020.

4. OSHA, Working at Heights Guidelines, U.S. Department of Labor, 2019.