Hot Work Permit คืออะไร เข้าใจระบบอนุญาตงานเสี่ยง

ในอุตสาหกรรมที่มีการดำเนินงานเกี่ยวข้องกับโลหะ ความร้อน หรือเปลวไฟ เช่น งานเชื่อม งานตัด งานเจียร งานบัดกรี ฯลฯ ล้วนเป็นกิจกรรมที่เสี่ยงต่อการเกิดไฟไหม้หรือระเบิด หากไม่มีการควบคุมและกำกับอย่างเหมาะสม ความเสี่ยงอาจนำไปสู่การสูญเสียทั้งชีวิต ทรัพย์สิน และชื่อเสียงขององค์กร ดังนั้นจึงมีการกำหนดระบบอนุญาตทำงานอันตราย หรือที่เรียกว่า Hot Work Permit รวมถึงข้อกำหนดในการจัดให้มี ผู้เฝ้าระวังไฟ (Fire Watch) ขณะทำงาน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการลดอุบัติเหตุจากงานประเภทนี้

ความหมายของ Hot Work และ Hot Work Permit

Hot Work คืออะไร?

Hot Work หมายถึง งานที่เกี่ยวข้องกับการใช้ความร้อน เปลวไฟ หรือสร้างประกายไฟ ที่มีศักยภาพก่อให้เกิดเพลิงไหม้หรือระเบิดได้ ตัวอย่างงานที่เข้าข่าย Hot Work ได้แก่:

• งานเชื่อมโลหะ (Welding)

• งานตัดด้วยแก๊สหรือลวดความร้อน (Cutting)

• งานเจียรหรือตะไบด้วยไฟฟ้า (Grinding)

• งานบัดกรี (Soldering)

• งานใช้ปืนความร้อน (Heat Gun)

• งานเปิดหน้าบ่อหรืองานในที่อับอากาศร่วมกับความร้อน

Hot Work Permit คืออะไร?

Hot Work Permit คือ เอกสารการอนุญาตทำงานที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดเพลิงไหม้ โดยออกให้โดยผู้มีอำนาจขององค์กรหลังจากตรวจสอบแล้วว่าได้มีการควบคุมอันตรายเรียบร้อยแล้ว ซึ่งในเอกสารจะระบุ:

• รายละเอียดของงานที่จะดำเนินการ

• สถานที่ทำงาน

• วันที่และเวลาที่ทำงาน

• ชื่อผู้ปฏิบัติงาน และผู้เฝ้าระวังไฟ

• รายการตรวจสอบความปลอดภัยก่อนเริ่มงาน (Checklist)

• อุปกรณ์ควบคุมเพลิงที่เตรียมพร้อมไว้

• ผู้อนุญาตออกใบอนุญาตการทำงานกับความร้อน

องค์ประกอบของ Hot Work Permit

Hot Work Permit ที่ดีควรประกอบด้วยองค์ประกอบดังต่อไปนี้:

เหตุผลที่ต้องมีผู้เฝ้าระวังไฟ (Fire Watch)

1. ความเสี่ยงจากประกายไฟที่อาจลาม

แม้จะมีการควบคุมต้นกำเนิดของประกายไฟแล้ว แต่ในหลายกรณี ไฟไหม้ไม่ได้เริ่มในขณะทำงาน แต่เกิดขึ้นภายหลังเนื่องจากประกายไฟไปตกในวัสดุไวไฟ เช่น ผ้าฉนวน น้ำมัน ขยะ หรือวัสดุติดไฟอื่น ๆ ที่อาจหลงเหลืออยู่

2. งาน Hot Work มักอยู่ในพื้นที่จำกัด

ในบางกรณี งานเชื่อมหรือเจียรดำเนินการในพื้นที่อับอากาศ หรือพื้นที่แคบที่มีการระบายอากาศไม่เพียงพอ การเกิดประกายไฟแม้เพียงเล็กน้อยก็อาจนำไปสู่การลุกไหม้อย่างรวดเร็ว และยากต่อการควบคุม

3. ระบบตรวจจับเพลิงไหม้อาจใช้การไม่ได้

ในหลายอุตสาหกรรม ระบบตรวจจับอัคคีภัย เช่น Smoke Detector หรือ Heat Detector อาจถูกปิดชั่วคราวในระหว่าง Hot Work เพื่อป้องกันสัญญาณเตือนผิดพลาด ทำให้ต้องมีคนจริงคอยสังเกตสถานการณ์แทนระบบ

4. ช่วยควบคุมสถานการณ์ฉุกเฉินได้ทันที

ผู้เฝ้าระวังไฟมีหน้าที่ตรวจตราอย่างต่อเนื่อง มีถังดับเพลิงติดตัว และผ่านการฝึกดับเพลิงขั้นต้น จึงสามารถเข้าไปควบคุมสถานการณ์ได้รวดเร็ว หากเกิดไฟลุกไหม้เฉียบพลัน

ตัวอย่างเหตุการณ์ที่เกิดจากไม่มีการควบคุมงาน Hot Work

กรณีศึกษาที่มักถูกหยิบยกมาเป็นบทเรียนด้านความปลอดภัย:

เหตุเพลิงไหม้โรงกลั่นน้ำมันในสหรัฐฯ ปี 2005
เกิดจากประกายไฟจากงานเชื่อมตกใส่ถังน้ำมันที่ยังไม่ได้ทำการตรวจสอบว่าปลอดภัย แม้ผู้เชื่อมมีความชำนาญ แต่ไม่มีผู้เฝ้าระวังไฟและไม่ได้มีระบบ Hot Work Permit อย่างถูกต้อง ส่งผลให้เกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่ เสียชีวิต 15 ราย และบาดเจ็บกว่า 180 ราย

เหตุการณ์ในไทย
กรณีงานซ่อมบำรุงตู้คอนเทนเนอร์ที่ท่าเรือในปี 2560 ช่างเชื่อมไม่ได้ตรวจสอบบรรจุภัณฑ์ภายใน ทำให้เกิดระเบิดเสียชีวิตทันที 1 ราย และบาดเจ็บอีก 3 ราย จากการสอบสวนพบว่าไม่มีใบอนุญาต Hot Work Permit และไม่มีผู้เฝ้าระวังไฟ

กฎหมายและมาตรฐานการทำงานกับความร้อน

รวมกฎหมายมาตรฐานการทำงานกับความร้อน หรืองานที่มีประกายไฟ

สรุป

Hot Work Permit เป็นเครื่องมือสำคัญในการควบคุมงานที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้ การมีกระบวนการอนุญาตอย่างเป็นระบบ พร้อมผู้เฝ้าระวังไฟที่ผ่านการอบรมและมีความรับผิดชอบ จะช่วยลดโอกาสการเกิดอุบัติเหตุร้ายแรงในสถานประกอบการได้อย่างมีประสิทธิภาพ องค์กรจึงไม่ควรละเลยการบังคับใช้ระบบนี้อย่างเข้มงวด

อ้างอิง

1. กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. (2564). แนวทางการทำงานเกี่ยวกับความร้อนอย่างปลอดภัย.

2. National Fire Protection Association. (2021). NFPA 51B: Standard for Fire Prevention during Welding, Cutting, and Other Hot Work.

3. International Organization for Standardization. (2018). ISO 45001:2018 – Occupational health and safety management systems — Requirements with guidance for use.

4. สมาคมความปลอดภัยแห่งประเทศไทย. (2565). คู่มือการควบคุมงานเชื่อมและการเฝ้าระวังไฟ.

5. American Welding Society. (2020). Hot Work Safety Practices.

บทความที่น่าสนใจ

• ผู้เฝ้าระวังไฟจำเป็นไหม รู้กฎหมายทำงานกับความร้อนก่อนเกิดเหตุ
• ผู้เฝ้าระวังไฟที่ผ่านการอบรม กับ ไม่มีการอบรม ต่างกันยังไง